در مقام مادر

قَالَ عَلِيُّ بْنُ اَلْحُسَيْنِ عَلَيْهِمَا السَّلاَمُ :

حَقُّ أُمِّكَ أَنْ تَعْلَمَ أَنَّهَا حَمَلَتْكَ حَيْثُ لاَ يَحْمِلُ أَحَدٌ أَحَداً وَ أَعْطَتْكَ مِنْ ثَمَرَةِ قَلْبِهَا مَا لاَ يُعْطِي أَحَدٌ أَحَداً وَ وَقَتْكَ بِجَمِيعِ جَوَارِحِهَا وَ لَمْ تُبَالِ أَنْ تَجُوعَ وَ تُطْعِمُكَ وَ تَعْطَشَ وَ تَسْقِيكَ وَ تَعْرَى وَ تَكْسُوكَ وَ تَضْحَى وَ تُظِلُّكَ وَ تَهْجُرُ اَلنَّوْمَ لِأَجْلِكَ وَ وَقَتْكَ اَلْحَرَّ وَ اَلْبَرْدَ لِتَكُونَ لَهَا فَإِنَّكَ لاَ تُطِيقُ شُكْرَهَا إِلاَّ بِعَوْنِ اَللَّهِ وَ تَوْفِيقِهِ وَ أَمَّا حَقُّ أَبِيكَ فَأَنْ تَعْلَمَ أَنَّهُ أَصْلُكَ وَ أَنَّكَ لَوْلاَهُ لَمْ تَكُنْ فَمَهْمَا رَأَيْتَ فِي نَفْسِكَ مِمَّا يُعْجِبُكَ وَ اِعْلَمْ أَنْ أَبَاكَ أَصْلُ اَلنِّعْمَةِ عَلَيْكَ فِيهِ فَاحْمَدِ اَللَّهَ وَ اُشْكُرْهُ عَلَى قَدْرِ ذَلِكَ وَ لاٰ قُوَّةَ إِلاّٰ بِاللّٰهِ .

امام سجاد (ع) در بیان حق شناسى انسان نسبت به مادر چنین مى فرماید:

((حق مادر این است که بدانى تو را در جایى (رحم) نگه داشته و جا به جا نموده که هیچ کس دیگر را در آن جا نگه ندارد,

از قلبش میوه اى به تو خورانده که هیچ کس به دیگرى نخوراند.

و تمام جسم و جان خویش را با شادمانى و طیب نفس سپر جان ساخته و همه رنج ها و سختى ها را در دوران حمل براى حفظ جان تو به جان خریده است,

تا آن گاه که دست قدرت پروردگار, تو را از تنگناى رحم به پهنه زمین آورده است,

در این هنگام مادر خشنود بوده که خود گرسنه بماند و تو را سیر کند,

خود برهنه باشد و تو را بپوشاند, خود تشنه بماند و تو را سیراب نماید,

خود در آفتاب باشد و تو را در سایه نهد,

سختى ها را بپذیرد و تو را با ناز بپروراند, بیدار بماند و تو را به خواب نوشین کند,

اندرون خود را ظرف وجود تو کرده, دامنش را آرامگاه, جانش را سپر بلاى تو ساخته است,

گرم و سرد جهان را به خاطر تو به جان خریده,

بنابراین: ((فتشکرها على قدر ذلک, و لاتقدر علیه الا بعون الله و توفیقه;(4) تو باید به همین اندازه از او سپاسگزارى و قدردانى کنى,

ولى انجام چنین حق شناسى به قدرى سنگین است که تو آن را جز به یارى و توفیق الهى نمى توانى انجام دهى.))

المنتخب من الکتاب السنه والخطب صفحه 69

تحف العقول 299